Ruch spółdzielczy (i pierwsze spółdzielnie) powstał i rozwijał się w Anglii pod koniec XVIII. Jedną z pierwszych spółdzielni była spółdzielnia spożywców założona w 1843 w Rochdale – Anglia. W początkach XIX w ruch spółdzielczy objął już większość krajów Europy Zachodniej, docierając do Polski. Pierwsze polskie spółdzielnie, to spółdzielnie „kredytowe”, zajmujące się gromadzeniem środków pieniężnych i kredytowaniem drobnej rzemieślniczej i rolnej działalności – tzw Kasy Stefczyka (tworzone w Polsce na wzór austriackich Kas Raiffeisena).
W latach 1850 – 1870 takie drobne kasy „samopomocowe”, bazujące na ideach spółdzielczych powstawały w Wielkopolsce (Śrem, Poznań), Galicji (Kraków i okolice) oraz w samej Warszawie. W późniejszym okresie – aż do odzyskania niepodległości w 1918, powstawały kolejne formy spółdzielni, aż po spółdzielnie mieszkaniowe. W okresie międzywojnia spółdzielnie odegrały istotną rolę w rozwoju kraju, zwłaszcza w zakresie budownictwa mieszkaniowego, handlu i produkcji rolnej. Sprzyjały temu zarówno przejrzyste i przyjazne spółdzielczości przepisy prawne jak i atmosfera, jaka otaczała ruch spółdzielczy i jego idee. Warto wspomnieć, że w latach 1918 -1939 sądy rejestrowe notują od 12 000 do 16 000 spółdzielni działających na terenie naszego kraju.
Po zakończeniu drugiej wojny światowej ruch spółdzielczy rozwijał się dwutorowo. W krajach bloku socjalistycznego (w tym i w Polsce) został wprzęgnięty w walkę ideologiczną na potrzeby nowego systemu. Pozbawiono spółdzielczość ważnych i istotnych cech takich jak: samorządność, niezależność, centralizując, kontrolując i uzależniając ruch spółdzielczy (i spółdzielnie) od decyzji politycznych i organów centralnych. Dopiero na przełomie lat 80/90 XX wieku, ruch spółdzielczy w Polsce zaczął odzyskiwać niezależność.
Tymczasem w większości krajów rozwiniętych krajów demokratycznych spółdzielczość ewoluowała i dostosowywała się do realiów nowoczesnej gospodarki rynkowej. Przejmując od firm komercyjnych sposoby i metody funkcjonowania na konkurencyjnym rynku, zachowując jednak zasady spółdzielczości. Należy pamiętać, że niekiedy znaczna część zachodnich rynków wybranych branż tworzą właśnie spółdzielnie, są to zatem duże, prężne i silne organizmy gospodarcze. Stąd wiele zachodnich spółdzielni oprócz czysto komercyjnych działań prowadzi również działalność o charakterze socjalno-edukacyjnym.
SPÓŁDZIELCZOŚĆ MIESZKANIOWA
Spółdzielczość mieszkaniowa jako ruch społeczno – gospodarczy działa ponad 110 lat. Jej początki wiążą się z dniem 27 marca 1890 r. Jest to data założenia pierwszej polskiej spółdzielni mieszkaniowej w Poznaniu. W ciągu następnych lat powstały dalsze spółdzielnie mieszkaniowe w Wielkopolsce i na Pomorzu, a później w innych częściach kraju. W początkach okresu międzywojennego nastąpiło ożywienie organizacyjne spółdzielczości mieszkaniowej. Do końca 1921 r. powstało 477 spółdzielni. W dniu 11 grudnia 1921 r. powstała Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa, czołowy reprezentant nurtu spółdzielczości lokatorskiej w okresie międzywojennym. Do 1939 r. powstało na terenie kraju dalszych kilkadziesiąt spółdzielni posiadających kilka tysięcy mieszkań. Nie odgrywały one jednak pod względem ilościowym roli w zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych. W latach 1945 – 1949 spółdzielczość, będąc uzupełniającą formą zaspokajania potrzeb mieszkaniowych, spełniała szczególną rolę społeczną i gospodarczą.
FLAGA RUCHU SPÓŁDZIELCZEGO
Międzynarodowy Związek Spółdzielczy przyjął tęczę jako flagę ruchu spółdzielczego – symbol postępu i pokoju – w 1925 roku.
Flaga ma siedem kolorów: fiolet, indygo, niebieski (błękit), zielony, żółty, pomarańczowy i czerwony.
HYMN RUCHU SPÓŁDZIELCZEGO
Słowa hymnu Spółdzielców „Oto staje nas wolna gromada” napisał w 1925 roku Kazimierz Andrzej Czyżowski, muzykę zaś w tym samym roku skomponował Lucjan Rogowski.
Hymn Spółdzielców został nagrany przez Chór i Orkiestrę Państwowej Filharmonii w Rzeszowie im. Artura Malawskiego.
dodano dnia: 17-03-2014
opublikował: Krzysztof Cieśliński